Wydatki na żywność w roku 2018 stanowiły – według unijnego biura statystycznego – 16,3 proc. całkowitego koszyka konsumpcji towarów i usług przeciętnego Polaka. Tym samym udział żywności spadł w Polsce do najniższego poziomu w historii!
Na żywność przeznaczamy z roku na rok coraz mniejszą część domowych budżetów, ale wciąż jeszcze nieco więcej niż wynosi średnia unijna (w ubiegłym roku było to 14,5 proc.). Tak więc różnica w strukturze wydatków na żywność między przeciętnym Polakiem a przeciętnym mieszkańcem Unii Europejskiej nie przekracza już dwóch punktów procentowych. Nie odwołując się do bardziej zamierzchłych czasów, warto zauważyć choćby to, że 2000 roku udział żywności w wydatkach Polaków był przeciętnie dwa razy wyższy niż obecnie!
Jako osobna kategoria produktów spożywczych liczony jest alkohol, który w strukturze wydatków przeciętnego mieszkańca Polski stanowi niecałe 4 proc.– tj. dwukrotnie więcej niż średnio w UE. Do zakresu konsumpcji żywności można doliczyć wydatki na tzw. usługi gastronomiczne. W ostatnich latach odnotowują one sporą dynamikę. W 2018 roku średnie wydatki Polaka na „gastronomię” przekroczyły 4 proc. jego wydatków ogółem. Mimo to wciąż jest to blisko dwa razy mniej niż wynosi średnia unijna.
W przeszłości to właśnie większe niż w krajach Europy Zachodniej wydatki na żywność sprawiały, że w niemal wszystkich innych kategoriach wydawaliśmy mniej niż obywatele państw strefy euro. Mowa oczywiście o strukturze wydatków, nie o kwotach nominalnych, które były niższe z racji mniejszych zarobków i niższych cen. Zmniejszenie udziału żywności pozwoliło Polakom na wzrost innych kategorii wydatków i upodobnienie koszyka konsumpcyjnego Polaków do ogółu mieszkańców UE.
Informacja, że Polacy wydają na żywność z roku na rok coraz mniej procentowo – nie oznacza, że wydają na żywność coraz mniej w złotówkach (i to nawet po uwzględnieniu inflacji). Jest – można by rzec – wręcz odwrotnie!
Choć spożycie żywności zasadniczo nie rośnie w ujęciu ilościowym, a i zmniejsza się procentowo – to i tak wydajemy na nie coraz więcej. Kupujemy bowiem coraz lepsze i droższe produkty. Aspiracje, by nabywać lepszą żywność, są coraz wyższe. Wygląda na to, że Polacy – chociaż zdecydowanie mniej zamożni od mieszkańców zachodniej Europy – szybko przyjmują wzorce konsumpcji z tamtych krajów, nabywając coraz częściej produkty wyższej jakości i spełniające wyższe wymagania zdrowotne.
Z interpretacji tych danych przez ekonomistów wynika, że proces zbliżania się (konwergencji) wzorców konsumpcji polskiego do zachodnioeuropejskiego przebiega szybciej niż konwergencja na poziomie dochodów!