Przeciwdziałanie marnowaniu w Polsce żywności w miejscach sprzedaży detalicznej zyskało wsparcie normy prawnej w postaci ustawy. Określa ona zasady postępowania z żywnością oraz obowiązki sprzedawców zmierzające do przeciwdziałania jej marnowaniu.

Zgodnie z ustawą, sklepy powyżej 250 m2, których co najmniej połowa przychodów pochodzi ze sprzedaży żywności, będą musiały zawierać z organizacjami pozarządowymi umowy na nieodpłatne przekazanie żywności niesprzedanej. Chodzi przede wszystkim o produkty wycofane ze sprzedaży ze względu na wady wyglądu bądź opakowania. Wyjątek stanowią napoje alkoholowe o zawartości alkoholu powyżej 1,2 proc. oraz napoje alkoholowe będące mieszaniną piwa i napojów bezalkoholowych, w których zawartość alkoholu przekracza 0,5 proc.

Pierwsze dwa lata od dnia wejścia w życie nowych przepisów obowiązki te dotyczyć będą jedynie sprzedawców prowadzących sklepy o powierzchni większej niż 400 m2.

Ustawodawca założył, że przekazywanie żywności organizacjom pozarządowym oraz innym przewidzianym ustawą osobom prawnym lub jednostkom organizacyjnym i przeznaczanie jej na cele charytatywne jest jednym z najbardziej efektywnych sposobów ograniczania zjawiska marnotrawienia żywności.

Za każdy zmarnowany kilogram żywności – tj. nieprzekazany nieodpłatnie – sprzedawca będzie musiał zapłacić 10 groszy. Pieniądze za wyrzucone produkty mają trafiać przez organizację pozarządowe na cele charytatywne i pomoc społeczną.

Działania sklepów w związku z ograniczaniem marnotrawstwa żywności mają być monitorowane przez regionalne fundusze ochrony środowiska i gospodarki wodnej. Sprzedawcy będą składać funduszom pisemne roczne sprawozdanie o ilości zmarnowanej żywności wraz z informacją, jaką kwotę przekazały na cele społeczne.

Sprzedawcy żywności mają kilka miesięcy na zawarcie umowy z organizacją, na konto której będą wpłacać pieniądze za każdy zmarnowany kilogram jedzenia. Za brak umowy z organizacją pozarządową sklep może zapłacić karę finansową do 10 tys. zł, którą mają wymierzać inspektorzy ochrony środowiska.

Według szacunków Banków Żywności, wejście w życie ustawy o przeciwdziałaniu marnowaniu żywności pozwoli na uratowanie do 100 tysięcy ton żywności więcej niż się to udawało do tej pory.

Sprzedawcy żywności będą ponadto musieli prowadzić w sklepach skierowane do konsumentów kampanie edukacyjno-informacyjne na temat racjonalnego gospodarowania żywnością. Będą one prowadzone przynajmniej raz w roku przez co najmniej dwa kolejne tygodnie. Na takie akcje informacyjne będzie można przeznaczyć nie więcej niż 20 proc. środków pochodzących z opłaty za marnowanie żywności. Opłaty za marnowanie żywności będą pomniejszone przez sprzedawców o koszty poniesione na takie kampanie.